رئیس کل بانک مرکزی:
سیاست امروز ما حفظ ذخایر بانک مرکزی است
عبدالناصر همتی گفت: سیاست امروز ما حفظ ذخایر بانک مرکزی و استفاده از سایر منابع در کشور از جمله منابع حاصل از صادرات غیر نفتی است.
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در بیست و نهمین همایش بانکداری اسلامی گفت: من امروز و به شرطی در این همایش شرکت کردم که این نوع همایش‌ها کاهش یابد، چرا که معتقدم بهتر است کمتر حرف بزنیم و بیشتر گوش کنیم و عمل کنیم.
وی در ادامه صحبت‌های خود گفت: همه ما مفتخریم که ایران از جمله کشور هایی است که به حذف ربا متعهد است. یعنی حداقل‌هایی را انجام داده‌ایم که یکی از آن حداقل‌ها برگزاری این همایش به صورت مستمر است. البته امیدواریم با ارتقا قانون عملیات بانکداری اسلامی بتوانیم به صورت بهتری این بانکداری را اجرایی کنیم.
همتی با اشاره به موضوع همایش گفت: عدم توجه به الزامات بانکداری شرکتی به خصوص توسط سهامداران و بردن بانک‌ها به سمتی که به صورت حرفه‌ای اداره نشوند، بسیار بحث مهمی است و باید در رویدادهایی مثل همایش امروز به آن توجه شود.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: برای حل مشکلات بانکی پیش از هرچیز دخالت سهامدار در اداره بانک چه در بانک دولتی و خصوصی باید به حداقل برسد و باید بانک توسط مدیریت حرفه‌ای اداره شود. وضعیت فعلی اعمال حاکمیت شرکتی در بانک‌ها به گونه‌ای است که همه افراد چه در داخل نظام بانکی و چه خارج از آن به وضعیت فعلی اعمال حاکمیت شرکتی در بانک‌ها معترض هستند.
مشکلات اخیر به دلیل اصرار ما به تداوم نقدینگی بود
همتی همچنین با اشاره به دیدار اخیر هیات دولت با رهبر معظم انقلاب اسلامی به مناسبت هفته دولت گفت: باور عمیق من این است که اتفاقی که در بازار ارز افتاد، محصول ناترازی سیستم بانکی، رشد وحشتناک نقدینگی و اصرار ما به تداوم نقدینگی است.
وی ادامه داد: درحال‌حاضر من هیچ اراده‌ای نمی‌بینم که بخواهد رشد نقدینگی را کُند کند یا فکری برای جمع آوری آن داشته باشد و تا زمانی که این وضعیت ادامه دارد، شرایط در بازار ارز و سایر دارایی‌های قابل وصول برای حفظ ارزش پول توسط افراد ادامه دارد. بنابراین اگر این روند را به بی‌برنامگی‌هایی که برای اعمال سیاست‌های پولی داشتیم اضافه کنیم، می‌توانیم سرمنشا مشکلات اخیر را مشاهده کنیم. نباید از خاطر ببریم که دولت امریکا برای محروم کردن ایران از درآمدهای نفتی خود تلاش جدی می‌کند. یکی از این تلاش‌ها این است که می‌بینیم همزمان با سایر فعالیت‌هایش می‌خواهد انتقال دارایی‌های ایران را سخت و محدود کند؛ در این شرایط دفاع از نرخ واحد برای ارز امکان‌پذیر نبود و نباید خود را در تله سیاست‌های امریکا قرار می‌دادیم. به همین دلیل هم سیاست جدید ارزی را با هماهنگی سران سه قو ه تدوین و اجرا کردیم.
ثبات در بازار محصول بسته جدید ارزی است
همتی با اشاره به تدوین بسته جدید سیاست ارزی افزود: امیدوارم به‌تدریج نتایج این سیاست را در بازار ارز ببینیم. نباید فراموش کرد که حفظ قدرت ارزی کشور مساوی با حفظ منابع ارزی، کنترل تورم و اصلاح ناترازی ترازنامه بانک‌ها و کنترل نقدینگی وحشتناک در اقتصاد است که در دستور کار بانک مرکزی قرار دارد. چرا که در شرایط تحریم مهم‌ترین متغیر اقتصادی برای ما نرخ ارز است و مهم‌ترین هدف به عقیده من جلوگیری از اتلاف منابع ارزی است.
همتی به لزوم حفظ ذخایر ارزی بانک مرکزی نیز اشاره کرد و گفت: ذخایر ارزی بانک مرکزی، برای ما مهم است و می‌توانیم بگوییم ذخایر ارزی بانک مرکزی ناموس بانک است. به همین دلیل هم همانطور که در یک ماه گذشته در جهت تقویت این ذخایر اقدام شد، باید از هر وسیله‌ای استفاده کنیم تا این روند ادامه داشته و این ذخایر حفظ شود. حفظ ذخایر بانک مرکزی نکته‌ای است که در فرمایشات مقام معظم رهبری نیز به آن اشاره شده است.
وی افزود: سیاست امروز ما حفظ ذخایر بانک مرکزی و استفاده از سایر منابع در کشور از جمله منابع حاصل از صادرات غیر نفتی است. بر همین اساس هم در نظر داریم با ورود ارز حاصل از صادرات غیر نفتی زمینه را برای تنظیم بازار ایجاد کنیم. علاوه بر این از ارز بانک مرکزی می‌توان در سرمایه گذاری‌های صنعت نفت و یا شرایط خاص در بازار استفاده کرد. درحال‌حاضر بازار ثانویه با منابع غیر بانکی آغاز به کار کرده و روند بسیار خوبی دارد و به سرعت در حال شکل گیری و شفاف شدن است و ما نیز در بانک مرکزی به صورت روزانه در حال بررسی این روند هستیم.
برخی سیاست‌های پولی قابل اجرا نیست
وی افزود: اطمینان دارم علاوه بر دولت، قوه قضاییه و مجلس نیز بانک مرکزی را در اجرای سیاست‌های خود کمک خواهند کرد. خود نیز در سی سال گذشته در بخش اقتصاد کلان و پول فعال بوده ام با این حال در تصمیم‌گیری‌هایم از نظرات خیلی چپ تا خیلی راست استفاده می‌کنم. چرا که معتقدم ما باید از برآیند و نقاط مشترک نظرات افراد مختلف استفاده کنیم.
همتی ادامه داد: باید پذیرفت که سیاست‌های پولی ما مشکل دارد زیرا برخی از آنها قابل اجرا نیست؛ شاید با شورای فقهی و شورای نگهبان صحبت کنیم زیرا بانک مرکزی دنبال سود و زیان نیست. بانک‌های مرکزی در دنیا از ابزارهای مختلفی مانند زیپو برای کنترل بازار پول استفاده می‌کنند و ما نمی‌توانیم با روش‌های سنتی و گذشته تورم و بازار پول را کنترل کنیم بلکه باید روش‌های دیگری را باید پیگیری کنیم.
رئیس کل بانک مرکزی همچنین گفت: ما در نرخ بازار دخالتی نداریم اما در بازار نظارت و کنترل لازم را خواهیم داشت و اگر هم لازم باشد اقداماتی برای کنترل بازار انجام خواهیم داد. اکنون ۹۷ درصد مبادلات ارزی در بازار ثانویه و ۳ درصد در صرافی‌ها در حال انجام است و نرخ سنا نیز که برآیند دو نرخ نیما و بازار است، بیشتر میل به نرخ نیما دارد. نکته بعدی که بسیار مهم است، بانک‌ها و ناترازی صورت‌های مالی بانک‌ها است، که بیشتر مشکلات ما در اقتصاد کشور از همین جا نشات می‌گیرد.
برخی بانک‌ها نرخ سود مصوب را رعایت نمی‌کنند
همتی گفت: متاسفانه برخی بانک‌ها نرخ سود مصوب را رعایت نمی‌کنند و بدون توجه به آثار مخرب این اقدام به این روند ادامه می‌دهند. رشد سریع شبه پول در تعیین نرخ سود و اضافه برداشت‌های بی‌قانون و قاعده از سوی برخی بانک‌ها قابل قبول نیست. بر همین اساس هم با بانک هایی که این روش را در پیش بگیرند برخورد جدی خواهد شد. همانطور که مقام معظم رهبری نیز تاکید کردند، اگر می‌خواهیم اقتصاد کشور درست باشد باید بانک ها منظم باشند و باید جسارت جراحی را داشته باشیم زیرا این روند کل نظام و سیستم بانکی را نابود خواهد کرد.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: استقلال بانک مرکزی به معنای آن است که با استفاده از نظرات صاحبنظران بتوانیم تصمیم گیری کنیم. حجم پایه پولی ما به دلیل برداشت بانک‌ها یا مطالبات بانک‌ها از بانک مرکزی از تیر ماه پارسال نسبت به تیر ماه امسال ۱۸.۲ درصد افزایش یافته و ۱۵۰ هزار میلیارد ریال به بدهی بانک‌ها اضافه شده که برخی از دلایل افزایش حجم نقدینگی به این مسئله مرتبط است.
وی افزود: ریسک بانک‌های ما به شدت در حال افزایش است و باید سریعتر فرآیندهای کاهش ریسک که در دستور کار داریم، اجرایی شود.
هیچ دستوری برای سود ۲۳ درصدی ابلاغ نکردیم
همتی همچنین گفت: بانک مرکزی در زمینه افزایش نرخ سود که ۲۳ درصد شده هیچ دستوری ارائه و ابلاغ نکرده است. ما فقط تاکید کردیم که تمدید یک‌ماهه قراردادها، منحصر به سپرده‌های ۲ تا ۱۱ شهریور ۹۶ بود اما معلوم نیست چرا این خبر اعلام شد. به طور قطع انتشار چنین اخباری از سوی افرادی که منافعی در زمینه نرخ سود دارند صورت گرفته است. البته این احتمال وجود دارد که به سمت رایج کردن سپرده‌های دو ساله و سه ساله برویم و دولت نیز اوراق چند ساله ارائه کند. همچنین می‌توان ریسک را کاهش داد و به این ترتیب راه‌حلی ایجاد کرد تا مردم دارایی‌های خود را حفظ کنند.
وی اظهارکرد: دستورالعمل سپرده‌های ارزی از سوی بانک مرکزی به بانک‌های کشور ابلاغ شده است. در همین راستا از بانک‌ها خواهش می‌کنم تا مردم را برای ورود اسکناس به بانک و ایجاد جریان در بازار تشویق کنند. باور کنید که کشور در چارچوب یک جنگ اقتصادی از سوی دولتی قرار گرفته که هر روز با سیاست‌های جدید فشار بیشتری ایجاد می‌کند. ما باید برخی از این سختی‌ها را بپذیریم تا بتوانیم از این بازه فشار عبور کنیم. از همین تریبون اعلام می‌کنم من با مدیران بانک‌ها دوست هستم اما در بحث نظارت در بانک‌ها جدی هستم و قول می‌دهم که ضابطه را با عاطفه یکی نخواهم کرد. چرا که امروز باید با جدیت مشکلات بانک مرکزی را پیگیری و حل کنیم. در همین زمینه تمامی ارکان نظام از جمله رهبر معظم انقلاب تاکید دارند که باید مشکلات بانکی و اقتصادی هر چه سریعتر رفع شود.
همتی همچنین در پایان سخنان خود گفت: باید با انجام نظرسنجی دید که آیا روند سمینارها به صورت موردی در مقاطع خاص و بر مبنای یک مورد خاص لازم است یا به صورت فعلی همچنان موثر است. بنابراین معتقدم بهتر است با انجام نظرسنجی و شکستن کلیشه‌ها، می‌توانیم از همینجا حرکت برای اصلاح امور را آغاز کنیم.